12 t/m 20 april

Zaterdag 12 april

Regen regen regen en de was hangt buiten. De uniformen, een keer door Scontina gewassen en zeer stevig uitgewrongen, behouden hun kreukels zelfs na het tropisch regen spoelprogramma.
Dat wordt dus strijken !
De regen geeft aanleiding tot het schrijven van aanbevelingen voor de chirurgische afdeling en het scheuren van de laatste lakens. S”middags toen we na de regen toch een eind wilden gaan lopen, ontmoeten we Daphne en Manon de 2 nieuwe co assistenten uit Groningen, die enthousiast op 2 oude barrels naar Kisoro wilden fietsen. We geven ze waarschuwingen mee.
Als we zitten te internetten komen er 2 Oegandezen vragen naar personeel van het administratie kantoor. Ze willen geld voor de taxi waarmee ze een Pygmee vrouw met een gigantische hoofdwond naar het ziekenhuis hebben gebracht. Deze vrouw was met een panga (hakmes) in de nek geslagen, tot op de nekwervels. Het is dat het ziekenhuis een regeling hanteert , Pygmeeën gratis te behandelen, anders had men haar voor dood achter gelaten.
Om 18.30 komt Evelyne met een pan vol local food,: Bean leaves , beans en Irisch potatoes,. Beanleaves hebben wel wat weg van spinazie Ook brengt ze 2 grote avocado’s en 2 pine apples mee.

Zondag 13 april:

Uitslapen, het regent pijpenstelen. We klungelen wat in huis en gaan aan de strijk. We hebben de miljoenen geteld, die Pontius Majunga( onze administrator) moet hebben om de bedschermen en infuuspalen te betalen. S’middags een heel eind gelopen , achtervolgt door kinderen in hun zondagse kleertjes. Als we terug komen, komen we collega Joseph tegen. Hij gaat met de bodaboda naar de kerk in Kisoro, en voor de foto wil Thecla wel even achterop!! Om 18.00 komt Everlyne met matokee( groene bananen), yam( soort aardappel) en een dunne groene /bruine saus( Iguro). Gemaakt van aardnoten en brandnetel. Het smaakte een beetje naar spinazie in sate saus. De gekookte matokee en yam smaken naar droge aardappel.
Beide keren at Evelyne gezellig mee , al eet ze thuis om 20.00 nogmaals met haar familie.

Maandag 14 april

Met 17 mensen lopen we visite ! Er zijn een aantal mensen overleden. De man, vorige week heropgenomen na een galblaasoperatie, blijkt plotseling te zijn overleden.
De jonge man in coma, heeft het ook niet gered. We komen de Pygmeevrouw tegen die gelukkig alweer opknapt. Weer het een en ander aan huiselijk geweld binnengebracht. Ook op de kinderafdeling is het weer drama met de verbandwissel. We printen de aanbevelingen uit en brengen ze naar JP, die er niet meteen tijd voor heeft, maar belooft ze door te nemen. Van Robert horen we dat de werkzaamheden voor de in aanbouw zijnde isolatieafdeling lijken stil te liggen, OEPS !! John de carpenter is nl. druk voor ons. Ter verdere kennismaking eten we vanavond met de co-assistenten en Robert en Carolyn bij de Coffeepot.

Dinsdag 15 april

Alweer 3 mensen overleden op Cyanika road tgv wegwerkzaamheden aldaar. We lopen met de nachtdienst de ronde mee, en gaan daarna meteen naar de operatiekamer.
Manon en Daphne, de co-assistenten, zijn er ook. Robert begint met een man die eerder met een femurfractuur (bovenbeen) is behandeld met gips in Kampala. Helaas bleek dit niet de goede behandeling. De botstukken stonden nog naast elkaar, waarbij veel kalkvorming nu resulteert in hak en breekwerk gedurende 2,5 uur. Chaos op de vloer en op tafel, brokstukken tegen de muur en de dokter tot op de draad nat van het zweet. Spatbrillen zijn wel 3x vervangen. Na OK lijkt de stand en de lengte van de benen weer goed.
Deze man had wel 10 cm lengteverschil van de benen na de gips behandeling, waardoor deze 40 jarige man afhankelijk was van krukken. Na deze operatie mogen we nog bij een borstamputatie zijn met okselklierverwijdering., waarbij we een uitgebreide klinische les krijgen. Het tumorweefsle gaat in een leeg paracetamolpotje met formaline, die uitgebreid wordt afgeplakt met bruine hechtpleister.

Woensdag 16 april

Om 08.00 uur present. JP is uitgelaten, evenals de wounddressers. Ze hebben lol als kleine kinderen. Ook wij genieten daarvan. We vragen JP of hij de aanbevelingen heeft gelezen, en hij beaamt dit. Vervolgens checken we of hij er iets mee kan. Hij antwoord bevestigend, maar bij doorvragen blijkt toch niet alles duidelijk. Het blijkt dat hij onze aanbeveling over het onnodig gebruik van steriele onderleggers niet heeft gesnapt. We leggen nogmaals uit dat een schone ondergrond belangrijk is, maar dat dat niet steriel hoeft. Daarbij zijn de kosten ook nog eens voor de patiënt .
Dan zien we zijn oogjes glimmen ! Ze hebben er zelf dus wel over nagedacht ! Ze hebben nl een stuk McIntosh (skai) die ze als onderlaag zouden kunnen gebruiken. Ze hebben helaas maar 1 stuk en dat heeft een vezelige onderkant, wat jammer is. Onze oplossing: wij hebben McIntosh zat, en kunnen deze dus dubbelstikken. Deze zullen wel consequent gereinigd moeten worden met alcohol, na elk gebruik. We beloven er een aantal te laten maken. Over de rest van de aanbevelingen hebben we het nog maar even niet, dat komt later. Wel complimenteren we hem nog met de manier waarop de leerlingen bij de visite blijven betrokken. Ons plan naar Lake Mutande te gaan, hebben we gecanceled ivm met het slechte weer. We gaan wel ( met de taxi deze keer) met Adrine en Evelyn eten bij de Coffeepot. Voor Adrine was het de 1e keer “ uit eten “ en ze had wat moeite met mes en vork. Evengoed zien we Adrine ontzettend genieten van het eten. Evelyn ook, en wij genieten mee. Voor het eten treffen we Robert, onze tourguide, om de safari naar Queen Elisabeth National Parc, te bespreken en vast te zetten voor het laatste weekend van april. Als Michael, onze vaste taxidriver komt, blijkt dat Evelyn, onze regeltante, weer van alles om de rit heen geregeld heeft, (voor zichzelf,… mooi goedkoop). We stoppen bij een donker busstation, waar Michael en Evelyn ons zonder enige info achterlaten, Sleutels eruit, deur open. Dan komt Michael terug ……. zonder Evelyn. Op onze opmerking of hij haar met de shoppings in de kofferbak heeft gedropped, moet hij erg lachen. Ook Adrine komt “ los” , en vraagt of we op haar bruiloft komen in augustus. We zeggen haar dat ze dan de datum maar moet vervroegen naar volgende week, …… dan komen we graag ! Uiteindelijk worden we weer tot voor de deur afgezet.

Donderdag 17 april

De nachtdienst is erg laat, de leerlingen ook. “ Alles “ is baldadig, zelfs JP !! Slecht weer op komst ??
We beginnen met “bedmaking” op de dameszaal.
De leerlingen zijn we allemaal kwijt, maar zij zijn warempel met een mand vol lakens al naar de mannenzaal vertrokken. YES !!
Tijdens de koffie spreken we een verpleegkundige die ook als een soort van maatschappelijk werker fungeert. Zij is in consult geroepen bij een man met verlammingen en forse decubitus, die depressief is. ( 50 jaar oud en sinds 27 december 2013 opgenomen). Als we deze casus bespreken, blijkt dat ze alleen wat verpleegkundige adviezen gegeven heeft over wisselligging en pijnbestrijding. Geestelijke begeleiding en zeker palliatieve zorg is niet bespreekbaar, erkent ze. Praten over doodgaan lijkt “ not done “. Weer voelen we ons 30 jaar terug in de tijd. Als we bij de kindjes komen, blazen we een ballon op, waar Samuel, een kind met ernstige brandwonden wild achteraan blijft rennen. Sociaal als hij is, speelt hij met de ballon, met de andere kinderen. De ouders lijken de extra aandacht voor hun kindjes, en henzelf, te waarderen. Pontius Mayunga komt ons vertellen dat onze bestelling in Kisoro klaarstaat, en dat hij zal zorgen dat die, deze kant opkomt. Einde van de middag komt Evelyn met 2 enorme pine apples , 2 mango’s en een zak vol bananen, verslag uitbrengen van de timmerman. Hij zou deze week 15-20 nachtkastjes klaar kunnen hebben, en is druk bezig 100 krukjes in elkaar te zetten. We wachten vol spanning af. S’ Avonds pakken we spullen in voor de outreach morgen.

Vrijdag 18 april

Regenen, regenen, ook al de hele nacht ! Eerst maar eens naar de afdeling waar de blauwe ballon het niet overleefd heeft. We delen nu meer ballonnen uit tot grote hilariteit. Iedereen doet mee, ermee voetballen en volleyballen, en we vertellen de ouders dat dit tevens goede therapie is. ( Van de 6 kinderen op deze zaal, hebben er 4 brandwonden). We zien vooral ook heel veel plezier, ook bij broertjes, zusjes en de ouders !!
Dan de trekken we onze stoute schoenen (laarzen) aan, en besluiten met toch wel grote twijfels, ( slecht weer en de bergen in, dirty-road-riding) te vertrekken naar het Public Health Center, van waar we zullen vertrekken. Met een grote ambulance (4x4 ) gaan we op weg naar Rushaga. De jeep is volgeladen met 9 personen, koelbox met vaccins, grote doos met medicijnen, en onze rugzak met spullen. De rit blijkt een ware survivaltocht. Geen asfalt gezien, alleen dirt roads ! Gelukkig is het wel droog geworden. De heenweg duurt ruim 2 uur vanwege omrijden door wegversperring door slecht weer. Als we het oerwoud zien, stoppen we in de middle of nowhere. Rare plek voor de outreach !? … denken wij. Dan stappen 2 dames uit. Bij navraag blijkt dat voor een plaspauze in de berm. Dat laat Thecla zich niet twee keer zeggen, en hurkt er snel naast. Om 13.00 uur komen we eindelijk op de plaats van bestemming. Het is zonnig en wat is het hier mooi. Jammer dat we nog een lang, glibberig en stijl pad af moeten ……ooh Maria, …. maar het gaat goed. Het consultatiebureau is een hut met 1 tafel en 3 stoelen. Er zitten al een aantal vrouwen en kinderen te wachten in het gras. Al snel stroomt het vol voor meten, wegen, inenten en vitaminedruppels. We laten onze collega,s de kleding uitdelen aan de Batwa. Ze passen deze en houden deze ook maar meteen aan.
We genieten van alle moeders en kindjes, maar ook van het prachtige Bwindi oerwoud, waarop we uitkijken. Dit is de leefomgeving van de gorilla’s.
Op de terugweg “ even lunchen”, in het volgende dorp, alwaar markt is, waardoor we kunnen genieten van kleurrijk dorpsleven. Vanuit de open achterdeuren van de ambulance kunnen we mooi, stiekem filmen. We halen een zak patat, die we in de auto opeten, Dit krijgen we in een plastic boterhamzakje met naar believen tomatenketchup of kool ( 30 cent). Dan nog 3 kwartier wachten op onze chauffeur. Niemand weet waar hij uithangt, zolang. De terugweg gaat sneller ( de wegen waren echt niet beter). De omgeving blijft adembenemend ! Om 17.00 uur zijn we terug, en wie komen we als eerste tegen ? Evelyn ! Zij doet de mededeling dat we morgen om 10.00 uur de rest van de lakens naar Annettie moeten brengen. Annettie moet van haar het hele paasweekend werken, wat door ons wat wordt afgezwakt. Eenmaal thuis merken we dat 4 uur hobbelen heel wat energie gekost heeft. We eten wat, genieten na met een afzakkertje, en liggen er op tijd in.

Zaterdag 19 april

Buiten ontbijten, prachtig weer. S Morgens herkennen we ondertussen, het “ goedemorgen” van de kraanvogels en de ibissen. Als we even naar de afdeling gaan, komen we Robert tegen, die erg enthousiast is over onze, zelf in elkaar geknutselde beenkussens. Bestelling voor meer volgt ! Nog meer enthousiasme als we in de duty-room Jackson blij maken met restanten foam voor het bekleden van okselkrukken waarmee hij op dat moment met watten aan het “ kleien” was. S, middags als we tijdens het wandelen genieten van het uitzicht over Mutolere, stopt er een dikke jeep, en father John stapt uit.
Pffffff ….. hij heeft spraakwater gedronken en nodigt ons en passant uit voor de kerkdienst morgen op 1e Paasdag. Hij adviseert, zeker op tijd te komen. Als hij verder rijdt, nemen wij alvast een kijkje in de kerk, waar op dat moment, het koor oefent. Prachtig om te horen. Als we terug lopen naar huis, krijgen we een telefoontje van Robert. De bedschermen en infuuspalen zijn gearriveerd. Als we alvast de spullen gaan bekijken, ( veel dozen ) treffen we Manon en Daphne, en spreken af, samen naar de kerk te gaan.

Zondag 20 april, 1e Paasdag

Terwijl we in het zonnetje ontbijten, regent het ook. Af en toe komt een frisse nevel onze kant op, heerlijk. Om 10.00 uur gaan we op weg naar de kerk, om er om 10.15 uur te zijn, want om 11.00 uur begint de mis. Daar aangekomen is het al een drukte van belang, en al gauw worden we omringt door tientallen kleine kinderen ( op hun paasbest) die ons aan blijven staren. Als we om 11.15 uur eindelijk binnen zijn hebben we een mooie zitplaats achter in de kerk ( … want je weet maar nooit). We komen verschillende bekenden tegen, en de begroeting is steeds heel hartelijk.
De kerk zit bomvol, ook achterin en buiten de kerk staan mensen. Alle lege plekken worden gecontroleerd opgevuld. Her en der worden kinderen gewoon uit banken gehaald of op schoot gezet, om ouderen een zitplaats te bieden. Als na een kwartier de pastoor langskomt met de wijwaterkwast, en ons herkent, (… denken we) komt er gelijk een man in wit gewaad achteraan, die ons gebaart mee te komen, helemaal naar voren. We lopen als makke schapen achter de herder aan, en voelen duizenden bruine ogen in onze rug prikken. We voelden ons toch wel enorm opgelaten.
We krijgen een ereplek achter de minister ( van agriculture), met als voordeel alles goed te kunnen volgen, ……. met als nadeel niet ongezien voortijdig te kunnen vertrekken . Als na 2.5 uur vol preken, gezangen, en dans ( wat overigens prachtig klinkt), de mis lijkt afgelopen, komen er nog diverse toespraken waarin geld wordt gevraagd ( van de rijken) . Dit is voor diverse projecten, waar ook de minister deel van uitmaakt, ( meerdere interpretaties mogelijk). Wij hebben ons, ondanks de lange zit, geen moment verveeld.
Om 15.15 uur mogen we het pand verlaten, ( met een houten kont ).In een grote, lange stoet weer naar huis, naar Mutolere.
Dan smst Evelyn. Of we zin hebben een local drink te testen, ubushera. Gemaaakt van sorgum, ( graan). Ziet er uit als grauwe, dunne bruine bonenpap. Smaak idem dito, ronduit VIES!
We genieten na van de foto,s, filmpjes en geluidsopnames.